کاشان

کاشان، مرکز شهرستان کاشان در استان اصفهان می‌باشد. کاشان را دارالمومنین، شهر گل و گلاب، شهر خانه‌های تاریخی و پایتخت فرش جهان می‌خوانند.

این شهر زادگاه یکی از کهن‌ترین تمدن‌های جهان بنام سیلک با قدمتی بیش از هفت هزار سال است. این شهر اولین تمدن یکجانشینی و شهرنشینی را دارد. کاشان با بیش از ۱۷۰۰ اثر تاریخی که ۳۳۳ اثر آن ثبت ملی و باغ فین هم ثبت یونسکو شده‌است.

کاشان در طول تاریخ سکونت‌گاه مردمانی از نژادها و ادیان مختلف بوده، این شهر در قرون گذشته یکی از سکونت‌گاه‌های یهودیان ایران بود. یهودیان کاشان عمدتاً از دسته یهودیان اخراجی از اسپانیا بودند که در این منطقه سکنی گزیدند و در دهه‌های بعدی اکثراً مسلمان شدند.

سیَلْک اولین و قدیمی‌ترین زیگورات جهان است و همچنین تنها زیگورات مرکز فلات ایران می‌باشد که یکی از کهن‌ترین فرهنگ‌های یکجانشینی بشر در مرکز فلات ایران است که در شهر کاشان قرار دارد. محوطه باستانی سیلک که در منطقه امیرالمؤمنین کاشان واقع شده قدمتی در حدود بیش از ۸۰۰۰ تا ۵۰۰۰ سال دارد.

نزدیک به ۱۰ هزار سال پیش و در پی دگرگونی‌هایی که از لحاظ آب و هوایی در فلات ایران رخ داد، زندگی روستانشینی، دامداری و کشاورزی گسترش یافت. آثار کهن‌ترین مردم کشاورز و دامدار منطقه در دو مکان سیلک و شورابه در کاشان یافت شده‌است. سیلک یکی از مکان‌های تاریخی پس از تمدن جیرفت کرمان در فلات ایران است که مدارک نوشته از دوران مادها در آن پیدا شده ولی خطی که هم‌زمان با آغاز تاریخ در ایلام به وجود آمده‌بود، با نام پروتو ایلامی شناخته شده پس از رها شدن این پایگاه بازرگانی از میان رفت

بازار کاشان در مرکز این شهر واقع شده‌است و دیگر فضاهای شهری در دو طرف آن قرار گرفته‌اند، این بازار در دوره صفویه رونق فراوانی داشته‌است که البته در دوره قاجار میزان قابل ملاحظه‌ای از آن رونق کاسته شده.

در کاشان هزار و هفتصد بنای تاریخی شناسایی شده که از این تعداد سیصد و سی و سه مورد ثبت ملی و یک مورد ثبت جهانی شده‌است.

اقتصاد کاشان از دیرباز بر روی صنعت کشاورزی و تولید محصولاتی چون پنبه، پیاز، غلات، صیفی‌جات و انواع میوه‌ها و گیاهان دارویی، گلابگیری و تهیه عرقیات سنتی و صنایع دستی مانند مسگری، کاشی کاری، ابریشم بافی، مخمل‌بافی، شعربافی،  گلیم بافی، زیلوبافی، زری‌بافی و قالی‌بافی تکیه داشته‌است. اما اکنون ۹۰ درصد صنعت این شهر بر پایه فرش ماشینی و صنایع وابسته آن است و ۷۰ درصد فرش ماشینی ایران را تولید می‌کند.

صنعت فرش دستباف کاشان در طرح‌ها، نقش‌ها و رنگ‌های زیبا و دلفریب، روزگاری طولانی زبانزد و نقل محافل هنری، اقتصادی، نمایشگاهی و علمی بوده‌است؛ که با روی‌کارآمدن فناوری‌های ماشینی این صنعت و حرفه با ارزش به همراه حرفه‌های جانبی آن در حال رکود و فراموشی است.

کاشان در زمره اولین شهرهای ایران است و صنایع کارخانه‌ای را در خود جای داده‌است. اولین کارخانه در سال ۱۳۱۳ به نام کارخانه ریسندگی پایه‌گذاری شد و پس از آن کارخانه‌های دیگری مانند حریر و مخمل (۱۳۳۸)، تاروپود (۱۳۳۴)، کرک (۱۳۴۵)، پشم (۱۳۴۸) و قالی راوند (۱۳۵۰) به کار افتاد. ارباب تفضلی پدر صنعت نساجی ایران از اهالی و ساکنین این شهر می‌باشد. امروزه کاشان با دارا بودن ۱۲۰۰ کارخانه فرش ماشینی و صنایعی چون خودروسازی، فولاد، چینی و ملامین‌سازی، کاشی‌سازی، ریسندگی و ابزارآلات صنعتی تبدیل به یکی از قطبهای صنعتی کشور شده‌است. به علت اینکه ۹۵ درصد فرش جهان در منطقه کاشان تولید و عرضه می‌گردد، از این شهر به عنوان پایتخت فرش ماشینی جهان یاد می‌شود.

همچنین قالی دستباف کاشان با شناسه ۰۰۳۸۳ در یونسکو ثبت گردیده‌است.